Można powiedzieć, że są pewnego rodzaju wisienką na pięknym torcie, jakim jest dom. Dla wielu rynna to detal, jednak ten detal pozwala chronić długoterminowo całą konstrukcję domu, więc warto przyłożyć się do wyboru rynien.
Rodzaje rynien dachowych
Zacznijmy od podstawowego podziału ze względu na materiał rynny. Dwa, najpopularniejsze typy, będące jednocześnie podstawowym podziałem to rynny metalowe i rynny plastikowe. W dalszej części artykułu skupimy się na bardziej specyficznych materiałach.
Rynny plastikowe (PVC)
Produkowane są z PVC, czyli utwardzonego polichlorku winylu. Są odporne na większość uszkodzeń mechanicznych (otarcia, uderzenia, zarysowania). Są odporne również na korozję, co praktycznie eliminuje potrzebę ich konserwacji. Ich gładka powierzchnia umożliwia bardzo gładki spływ deszczówki, a jednocześnie zapobiega nagromadzaniu się liści, kurzu i innych zanieczyszczeń, przez co nie wymagają częstego czyszczenia. Dostępne są w niemal wszystkich kolorach, jakie można sobie tylko wymarzyć.
Przez swoją lekkość i wykorzystany materiał są tańsze, ale mają też swoje wady. W terenach, gdzie występują bardzo intensywne opady deszczu, uderzenia wody mogą je rozchwiać i obluzować mocowanie. Kolejną wadą jest ich wrażliwość na wysokie temperatury. Przy upałach plastik odkształca się, rozciąga i wygina. Plastyczność plastiku jest na tyle duża, że odkształcenia mogą być widoczne gołym okiem już po pierwszej fali upałów. Producenci podają, że prawidłowo zamontowany system rynnowy plastikowy ma żywotność nawet do 50 lat. Klienci jednak często zauważają stosunkowo szybkie blaknięcie koloru rynien, co dla niektórych może być nieistotne, a dla innych może stanowić poważną wadę.
Właściwości rynien PVC w skrócie:
| Zalety | Wady |
|---|---|
| Wykonane z PVC, czyli trwałego i utwardzonego polichlorku winylu | Wrażliwość na wysokie temperatury – plastik może się odkształcać, rozciągać i wyginać podczas upałów |
| Odporne na większość uszkodzeń mechanicznych (otarcia, uderzenia, zarysowania) | Mogą się rozchwiać i obluzować mocowania podczas intensywnych opadów deszczu |
| Odporne na korozję, co eliminuje potrzebę konserwacji | Plastyczność plastiku – odkształcenia mogą być widoczne już po pierwszej fali upałów |
| Gładka powierzchnia, która ułatwia spływ deszczówki i zapobiega nagromadzaniu się zanieczyszczeń | Szybkie blaknięcie koloru rynien, co może być problemem dla niektórych użytkowników |
| Nie wymagają częstego czyszczenia | |
| Lekkie i tańsze | |
| Prawidłowo zamontowane systemy rynnowe mogą mieć żywotność nawet do 50 lat |
Rynny metalowe
To solidne i trwałe rozwiązanie, które w dodatku dodaje budynkowi szlachetności. Metalowe rynny najczęściej pokrywane są specjalnymi powłokami ochronnymi, które skutecznie chronią przed korozją. Ich żywotność według producentów to kilkadziesiąt lat. Materiał wykonania sprawia, że są one ciężkie, przez co mniej narażone na rozchwianie i obluzowanie mocowań. Są odporne na wpływ temperatur, a w dodatku nie są łatwopalne. Podobnie jak rynny plastikowe, na rynku znajdziemy mnóstwo różnych kolorów rynien metalowych.
Teraz nieco o wadach… Ich waga to ogromna zaleta, ale również wyzwanie montażowe. Masywne rynny metalowe wymagają solidnego i profesjonalnego montażu, który pozwoli wykorzystać ich pełny potencjał. Należy pamiętać też o niebezpieczeństwie, jakie niesie ze sobą słabo zamontowana, ciężka rynna – moża ona uszkodzić płytki, kostkę, sprzęt pod dachem lub nawet zagrozić życiu człowieka. Kolejny aspekt, na który warto zwrócić uwagę, to powłoka. Jest ona niezwykle trwała i doskonale chroni rynnę, ale jej naruszenie poprzez mocne zarysowanie znacznie podwyższa ryzyko rdzewienia. Na wyższy koszt rynien metalowych wpływa nie tylko zastosowany materiał, ale także konieczność specjalistycznego montażu.
Omówiliśmy już podstawowe typy rynien uwzględniając ich materiał. Teraz czas na bardziej specyficzny podział. Większą różnorodność niż przy rynnach plastikowych znajdziemy wśród rynien metalowych.
Właściwości rynien metalowych w skrócie:
| Zalety | Wady |
|---|---|
| Solidne i trwałe rozwiązanie | Ciężar może stanowić wyzwanie podczas montażu |
| Szlachetny wygląd budynku | Wymaga profesjonalnego montażu |
| Pokrycie ochronne przed korozją | Słabo zamontowana rynna może być niebezpieczna |
| Żywotność kilkadziesiąt lat | Ryzyko uszkodzenia powłoki, co zwiększa ryzyko rdzewienia |
| Odporne na temperatury | Wyższy koszt rynien metalowych |
| Nie są łatwopalne | |
| Szeroki wybór kolorów |
Rynny miedziane
Są bardzo odporne i charakteryzują się odpornością na rdzewienie. Miedź nie wymaga dodatkowej powłoki i świetnie prezentuje się na budynku. Należy pamiętać o tym, że miedzi pod żadnym pozorem nie należy łączyć z powierzchniami ocynkowanymi metalowymi lub galwanicznie miedziowanymi – połączenie tych specyficznych materiałów znacznie przyspiesza korozję.
Rynny ocynkowane
To rynny z metalu pokryte dodatkową warstwą zabezpieczającą, której celem jest głównie ochrona przed korozją. Pamiętamy o tym, że ocynku nie powinno się łączyć z elementami miedzianymi.
Rury tytan-cynk
Są stosunkowo lekkie, przy czym zadziwiająco odporne. Według niektórych, mogą wytrzymać nawet 100 lat. Doskonale znoszą nawet skrajne warunki atmosferyczne i wahania temperatur.
Rynny z drewna
Dla fanów rustykalnych, ekologicznych klimatów, rzemieślnicy są w stanie wykonać rynny drewniane. Są one wykonywane z odpowiedniego drewna, które poddawane jest obróbce mającej na celu wzmocnienie i zaimpregnowanie. Nie podlega żadnej wątpliwości, że rynny ze stali czy PCV są wytrzymalsze niż drewno, jednak rynny drewniane odpowiednio pielęgnowane również mogą służyć wiele długich lat.
Kształty rynien – na co zwrócić uwagę?
Przekrój rynny to nie tylko kwestia estetyki, ale także trwałości systemu i przede wszystkim przepustowości deszczówki.
- Rynny półokrągłe
To standard i jeden z najpewniejszych wyborów wśród systemów rynnowych – można je nazwać tradycyjnymi rynnami. Ich kształt ma zapewniać szybki i wydajny przepływ wody oraz zapobiegać gromadzeniu się zanieczyszczeń. Dostępne są w wielu kolorach, ale też z różnymi głębokościami.
- Rynny kwadratowe
Wybierane coraz częściej ze względu na swoje walory estetyczne, które doskonale wpasowują się w obecne trendy budownictwa. Cechuje je duża przepustowość i stabilność. Obecność ostrych krawędzi może jednak podnosić stopień gromadzenia się zanieczyszczeń.
- Rynny w kształcie litery K (K-Style)
Rynny typu K mają płaskie dno, pionowe ściany przednie i tylne, które wspólnie nadają im kształt litery K. Stanowią one idealną równowagę między funkcjonalnością a stylem.
Systemy przeciwoblodzeniowy rynien
Jeśli budynek położony jest na obszarze, gdzie występują bardzo ostre mrozy, warto zastanowić się nad systemem rynnowym wyposażonym w ogrzewanie.
System przeciwoblodzeniowy rynien działa na zasadzie ogrzewania elektrycznego rynien i rur spustowych, wykorzystując przewody grzewcze. Wyposażony jest w czujniki monitorujące temperaturę i wilgotność oraz termostaty kontrolujące działanie ogrzewania, aby zapobiec zamarzaniu wody i minimalizować koszty eksploatacji. Dodatkowo może zawierać izolację dla lepszej efektywności.
Spad i przepustowość rynien
Rynny powinny być zamontowane z odpowiednim spadkiem w kierunku odpływu. Zalecane wartości to 3-5 mm spadku na metr bieżący. Oznacza to, że na odcinku 10 metrów różnica wysokości powinna wynosić od 3 do 5 cm.
Aby dobrać odpowiednią wielkość rynien i rur spustowych, należy określić powierzchnię, którą mają one odprowadzać, czyli obliczyć efektywną powierzchnię dachu (EPD). Do wyznaczenia tej powierzchni służy wzór:
EPD = (w + h/2) x l
gdzie:
- W – odległość pozioma od narożnika do kalenicy,
- H – wysokość dachu,
- L – długość połaci dachowej w kalenicy.
Producenci systemów rynnowych w swoich katalogach podają maksymalne powierzchnie, które dana rynna może odwodnić. Wynik uzyskany z powyższego wzoru należy porównać z danymi podanymi w katalogach producentów.